هنر زیستی
هنر زیستی: جایگزینهای پایدار با کمک قارچها
آیا می‌دانستید قارچها نه تنها برای نان‌های کپک‌زده بلکه برای ساخت مبلمان و وسایل خانه نیز کاربرد دارند؟ شاید کمتر کسی این را بداند، اما قارچها ماده‌ای عالی برای ساخت انواع اشیاء پایدار هستند. در این مقاله، به بررسی هنر زیستی و استفاده خلاقانه از قارچها در ساخت محصولات مختلف خواهیم پرداخت.
بیوآرتیست ایتالیایی و نوآوری در هنر زیستی
یک بیوآرتیست ایتالیایی به همراه دانشگاه آمستردام روشی نوآورانه را ابداع کرده‌اند که از قدرت بیولوژیکی قارچها برای ایجاد جایگزینهای پایدار استفاده می‌کند. این بیوآرتیست، Maurizio Montalti، تلاش دارد تا دنیای هنر زیستی را با کمک میکروارگانیسم‌های قارچی به نمایش بگذارد و نشان دهد که قارچها میتوانند پایه‌گذار نسل جدیدی از مواد باشند.
مبلمانی از قارچها: آینده‌ای با مواد زیست‌تخریب‌پذیر
مونتالتی با مطالعه خواص قارچها و بررسی چگونگی ایجاد مواد متناسب با کاربردهای مختلف، مبلمانی از قارچها ساخته است. هدف او جایگزین کردن پلاستیکهای مضر با مواد زیستی و پایدار است. این هنرمند نه تنها در آثار هنری خود، بلکه حتی در مبلمان و وسایل خانه‌اش نیز از قارچها استفاده کرده است، و بدین وسیله هنر زیستی را در زندگی روزمره به کار گرفته است.
میسلیوم: ساختار حیاتی قارچها برای ایجاد مواد پایدار
در دوران کنونی، فشارهای زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی نیاز به راه‌حل‌های نوآورانه برای کاهش اثرات مخرب بشر بر کره زمین را بیش از پیش روشن کرده است. در این میان، قارچها به ویژه میسلیوم (ساختار ریشه‌ای قارچها) به عنوان یکی از جالب‌ترین مواد زیستی ظاهر شده‌اند که توانایی ارائه راه‌حل‌های پایدار در زمینه‌های مختلف، از معماری و ساخت‌وساز گرفته تا صنعت مد و پوشاک، را دارند. از مصالح ساختمانی جدید گرفته تا کفش‌های کتانی آدیداس، میسلیوم در حال تبدیل شدن به ماده‌ای کلیدی در انقلاب زیست‌محیطی است.
قارچها عمدتاً از میسلیوم تشکیل شده‌اند؛ شبکه‌ای از نخ‌های بسیار نازک که در خاک رشد می‌کنند و در فرآیند تجزیه مواد آلی نقش حیاتی دارند. میسلیوم می‌تواند به‌طور طبیعی موادی را تجزیه کرده و به اکوسیستم بازگرداند. این ویژگی باعث شده است تا میسلیوم به عنوان ماده‌ای پایه برای ساخت محصولات زیست‌تخریب‌پذیر و پایدار مورد توجه قرار گیرد.
ترکیب علم و هنر در پرورش قارچها
Maurizio Montalti با همکاری پروفسور میکروبیولوژیست دانشگاه اوترخت، هان وستن، روشی کنترل‌شده برای رشد قارچها بر روی مواد آلی مختلف ایجاد کرده است. این روش منجر به تولید موادی جامد و سبک می‌شود که دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند. این بیوآرتیست خلاق توانسته است از قارچها برای ساخت کاشی‌های عایق صدا، پانل‌های ضد حریق، گلدان‌های ضدآب، صندلی‌های سبک، کفش‌ها و آباژورها استفاده کند.
پتانسیل قارچها در تصفیه و بازسازی محیط زیست
علاوه بر ساخت و تولید، قارچها به دلیل توانایی منحصربه‌فرد خود در تصفیه مواد آلاینده و تجزیه مواد شیمیایی سمی به عنوان یک راه‌حل پایدار برای بازسازی محیط زیست مورد توجه قرار گرفته‌اند. فرآیندی به نام مایکورمیدییشن (mycoremediation) به قارچها این امکان را می‌دهد که خاک‌ها و آب‌های آلوده به مواد نفتی، فلزات سنگین و دیگر مواد شیمیایی مضر را تصفیه کنند. این فناوری نوظهور می‌تواند در آینده نقشی حیاتی در پاکسازی محیط زیست ایفا کند.
معماری سبز با قارچها: همکاری طبیعت و انسان
معماران مدرن، به ویژه تیم معماران PLP بریتانیا، در تلاش برای ایجاد آینده‌ای سبزتر و پایدارتر، با طبیعت همکاری کرده و از قابلیت‌های شگفت‌انگیز میسلیوم بهره‌برداری کرده‌اند. میسلیوم، که شبکه‌ای از رشته‌های قارچی است، نه تنها تجدیدپذیر و زیست‌تخریب‌پذیر است، بلکه در مقایسه با مصالح سنتی مانند بتن و فولاد، اثرات زیست‌محیطی بسیار کمتری دارد. PLP در پروژه اخیر خود، از این ماده زیستی برای ساخت بلوک‌های مدولار استفاده کرده که می‌تواند به عنوان مصالح ساختمانی جدید با ویژگی‌هایی همچون سبک بودن، مقاومت در برابر آتش و عایق‌بودن، جایگزینی برای مواد پرکربن سنتی باشد.
در این پروژه، تیم معماری ابتدا قالب‌های چوبی را با استفاده از تکنولوژی چاپ سه‌بعدی ایجاد کردند و سپس بستر تزریق شده با میسلیوم را درون این قالب‌ها قرار دادند. همان‌طور که میسلیوم بستر را مستعمره کرد، ساختاری متراکم و قابل قالب‌گیری ایجاد شد. پس از فرآیند رشد، با استفاده از گرمای شدید، ماده نهایی خشک شده و به یک بیوکامپوزیت پایدار تبدیل شد. این فرآیند نه تنها زیست‌پذیر و قابل بازیافت است، بلکه رشد کامل آن حدود سه ماه زمان می‌برد. این ماده زیستی جدید می‌تواند به عنوان یک جایگزین سبز برای مواد رایج مانند بتن، در معماری استفاده شود.
آیا قارچها میتوانند آینده مواد اولیه را شکل دهند؟
استفاده از قارچها در تولید مواد زیستی نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه به عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش مصرف پلاستیکهای زیان‌آور و کاهش فرآیندهای آلاینده مطرح شده است. با توسعه فناوری و بهینه‌سازی روش‌های تولید، قارچها پتانسیل تبدیل شدن به یک ماده اولیه مهم در صنایع مختلف را دارند و نقش کلیدی در مقابله با تغییرات اقلیمی و حفظ منابع طبیعی ایفا می‌کنند. شاید در آینده‌ای نه چندان دور، مبلمان، پوشاک و حتی ساختمان‌ها نیز با بهره‌گیری از قارچها ساخته شوند!
چه در معماری و چه در مد، میسلیوم به عنوان ماده‌ای با قابلیت‌های چشمگیر برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی مطرح شده است. از پروژه‌های معماری که به کمک میسلیوم به دنبال کاهش انتشار کربن هستند، تا صنعت مد که به دنبال جایگزینهای پایدار برای مواد مصنوعی می‌گردد، قارچها نقش مهمی در این روند دارند. آینده‌ای که در آن تعامل انسان و طبیعت به نفع سیاره زمین باشد، با استفاده از میسلیوم و سایر مواد زیستی به تدریج به واقعیت تبدیل می‌شود.
میسلیوم در صنعت مد: از طبیعت به کتانی‌های آدیداس
در دنیای مد نیز میسلیوم به عنوان یک ماده زیستی شگفت‌انگیز وارد صحنه شده است. در حالی که صنعت پوشاک به دنبال جایگزینهای پایدار برای مواد مصنوعی و چرم است، میسلیوم به سرعت به یک راه‌حل کارآمد تبدیل شده است. یکی از نمونه‌های برجسته این استفاده نوآورانه، همکاری برند جهانی آدیداس با شرکت Bolt Threads است. آدیداس برای تولید نسخه‌ای بازسازی‌شده از کفش‌های کتانی معروف Gazelle، از ماده MYLO که از میسلیوم ساخته شده است، بهره برده است. این اولین بار است که یک برند بزرگ در مقیاس گسترده از میسلیوم برای تولید محصولی اصلی استفاده می‌کند.
MYLO، که به دلیل انعطاف‌پذیری و شکل‌پذیری بالا به عنوان جایگزین چرم معرفی شده است، نه تنها زیست‌تخریب‌پذیر و تجدیدپذیر است، بلکه فرایند تولید آن نیاز به منابع کمتری نسبت به چرم و پلاستیکهای سنتی دارد. آدیداس با این اقدام نشان داده است که میسلیوم می‌تواند آینده‌ای پایدارتر و کم‌کربن‌تر برای صنعت مد رقم بزند.
